Sağlık/Beslenme

Meyve, sebze, çerez, tam tahıl ve baklagillerden oluşan dengeli ve iyi planlanmış bir bitki temelli beslenme, sağlıklı beslenme ilkelerini yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda her yaşta vücudumuzun ihtiyacı olan bütün besinleri içerir. Sorumlu Tıp Doktorları Komitesi (PCRM), İngiliz Diyetetik Derneği ile Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi bitkisel beslenmenin çocuklar ve yaşlılar dahil her yaştan insan için uygun olduğunu bilimsel makalelerinde ve kamuyla paylaştıkları çeşitli basın bültenlerinde özellikle belirtiyor.

Hayvanlardan elde edilmiş hiçbir içerik barındırmayan, lif, vitamin, kalsiyum açısından zengin, kolesterol ve doymuş yağ içermeyen bitkisel beslenme, bir insanın ihtiyacı olan bütün besinleri sağlayabilir.

Aynı zamanda araştırmacıların hayvansal yağlarla ilişkilendirdiği pek çok kritik sağlık sorununu da ortadan kaldırabilir. Keza bilim insanları ve dünya çapındaki saygın sağlık kuruluşları, yapılan sayısız araştırma ve çalışma sonucu bitki temelli beslenmenin sağlık açısından son derece faydalı olduğunu kanıtlamış durumda.

Bazı araştırmalar bitki temelli beslenen ve hayvansal tüketmeyen kişilerin vegan olmayanlara göre kanser, tansiyon, kolesterol, kalp hastalıkları, felç, obezite ve tip 2 diyabet açısından daha düşük risk taşıdığını ortaya koyuyor. İşlenmiş et tüketenler ise tam tersi, Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre riskli durumda çünkü DSÖ kanser nedenlerinden biri olarak işlenmiş etleri gösteriyor.

Aralık 2018’de yayımlanan kapsamlı bir çalışma bitki temelli beslenen insanların hepçillere göre, hem tip 2 diyabet hem de kardiyovasküler hastalıklara neden olan kardiyometabolik risk faktörlerine sahip olma oranının daha düşük olduğunu ortaya koydu. 10’dan fazla ülkeden 40 farklı çalışmayı analiz eden ve bitkisel ile hepçil diyet uygulayan insanları karşılaştıran araştırmacılar, veganların daha az kalori ve doymuş yağ tükettiğini, daha düşük vücut kütle indeksine, LDL kolesterole, trigliseride, tansiyona ve açlık kan şekerine sahip olduğu sonucuna vardı.

Mayıs 2014’te yayımlanan bir başka araştırmada da, kalp hastalıkları kaynaklı ölüm riskinin veganlarda %42 daha az olabildiği ortaya kondu. Amerikan Kalp Vakfı Dergisi’nde Ağustos 2019’da yayımlanan bir başka bilimsel çalışma da benzer bir sonuca varıyor: Bitki temelli beslenen kişilerin kalp damar rahatsızlığına yakalanma riski %16, kalp damar rahatsızlığı kaynaklı ölüm riski %32 ve tüm nedenlere bağlı ölüm riski %25 daha az.

Vegan olmak; beslenme alışkanlıklarınızı ve yemek pişirme anlayışınızı değiştirmek ve geliştirmek için de harika bir fırsat. Ayrıca beslenmenizde faydalı vitaminler, mineraller ve liflerle dolu tam tahıllara, meyve, çerez ve tohumlara yer açmak, daha sağlıklı, etik ve ekolojik bir beslenmeyi hayatınızın bir parçası yapmak için atabileceğiniz en kritik adım.

Veganlığın sağlık boyutuyla ilgili ayrıntılı bilgi için Türkiye’den vegan tıp doktorları Dr. Suat Erus (Göğüs Cerrahisi), Dr. Mutse Banzragch Yağcı (İç Hastalıkları & Gastroenteroloji), Dr. Murat Kınıkoğlu’nu (İç Hastalıkları & Kardiyoloji) ve Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu‘nu (İç Hastalıkları) takip edip ayrıntılı bilgi alabilir, gerekmesi halinde bitkisel beslenme uzmanları ve diyetisyenlere danışarak size en uygun bitkisel beslenme programı konusunda yardım alabilirsiniz. Ayrıca Dr. Suat Erus tarafından hazırlanmış olan, vegan sağlık profesyonelleri ile kendisi vegan olmayıp vegan hastane gören tıp doktorlarının listesine Vegan Doktorlar sayfasından ulaşabilirsiniz.

Kısa kısa…

1. Bitkisel beslenme; potasyum, lif, antioksidan, magnezyum, folik asit; A, C, ve E vitaminleri açısından açısından oldukça zengindir.

  • Oxford Üniversitesi Kanser Epidemiyoloji Birimi, Mayıs 2003
  • Stanford Ünversitesi Tıp Fakültesi Önleyici Araştırma Merkezi, Şubat 2008
  • North Carolina Üniversitesi Beslenme Bölümü, Ekim 2008
  • George Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Sağlık Bilimleri, Eylül 2004

2. Veganların tip 2 diyabet geliştirme riskleri çok daha düşüktür. 

  • Andrews Üniversitesi Beslenme ve Yaşam Merkezi, Mayıs 2009
  • Charles Üniversitesi & Kralovske Vinohrady Üniversite Hastanesi, Aralık 2013
  • Loma Linda Üniversitesi Koruyucu Hekimlik/Önleyici Tıp & Biyoistatistik & Kardiyoloji Bölümleri, Mayıs 2009

3. Veganların bazı kanser türlerine (kolorektal, meme, prostat, akciğer) yakalanma ya da kanserden hayatını kaybetme riskleri daha düşüktür (%15).

  • Floransa Üniversitesi & Careggi Üniversite Hastanesi & Onlus IRCCS, Kasım 2017
  • Oxford Üniversitesi Kanser Epidemiyoloji Birimi, Temmuz 2014
  • Ashville North Carolina Üniversitesi Sağlık ve Yaşam Bölümü, Aralık 2010
  • Cornell Üniversitesi & Oxford Üniversitesi & Çin Önleyici Tıp Akademisi, “Çin Mucizesi” (The China Study), Ocak 2005

4. İşlenmiş ve yüksek sıcaklıkta pişirilmiş etlerin kolon, mesane, postmenopozal meme kanserleri ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

  • Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Ekim 2015
  • Imperial College London Üniversitesi Epidemiyoloji ve Biyoistatistik Bölümü, Nisan 2013
  • Zürih Üniversitesi Sosyal ve Önleyici Tıp, Mart 2013
  • North Carolina Üniversitesi Beslenme Bölümü, Mayıs 2007
  • Southern Medical University Guangzhou Üroloji, Biyoistatistik & Sağlık Yönetimi Bölümleri, Ağustos 2014

5. Kilo vermek için en uygun beslenme biçimi bitki temelli beslenmedir. 

Yapılan çalışmalara göre düzenli ve dengeli bir bitki bazlı beslenme, hastalıklara yakalanma riskinizi veya mevcut semptomlarınızı azaltmaya yardımcı olabilir.

Detaylı bilgi edinmek için  Plant-Based Health Professionals UK tarafından hazırlanan notlara göz atabilirsiniz.